تاثیرات سموم و شناختی به این علم مهم:
سم چیست؟
به مواد شیمیایی گفته می شود كه برای بدن جاندار لازم نیست و وارد شدن آن به بدن جاندار باعث ناهماهنگی ها و اختلالاتی در بدن جاندار شده وادامه ی زندگی جانداررا غیر ممكن می سازد.با توجه به اینكه مواد شیمیایی كه در آزمایشگاه مورد استفاده قرار می گیرند و ممكن است آزمایشگر در تماس مستقیم با آنها قرار گیرد لذا چگونگی مقابله وجلوگیری از آن ضروری به نظر می رسد. در این جا نحوه ی مقابله ی كلی با انواع مسمومیت و پس از آن به طور اختصاصی در مورد بیشتر مواد شیمیایی مورد نیاز در آزمایشگاها بررسی می شود.
سم چیست؟
به مواد شیمیایی گفته می شود كه برای بدن جاندار لازم نیست و وارد شدن آن به بدن جاندار باعث ناهماهنگی ها و اختلالاتی در بدن جاندار شده وادامه ی زندگی جانداررا غیر ممكن می سازد.با توجه به اینكه مواد شیمیایی كه در آزمایشگاه مورد استفاده قرار می گیرند و ممكن است آزمایشگر در تماس مستقیم با آنها قرار گیرد لذا چگونگی مقابله وجلوگیری از آن ضروری به نظر می رسد. در این جا نحوه ی مقابله ی كلی با انواع مسمومیت و پس از آن به طور اختصاصی در مورد بیشتر مواد شیمیایی مورد نیاز در آزمایشگاها بررسی می شود.
الف)آلوده شدن پوست بدن به مواد شیمایی سمی :
طریقه ی معمولی عبارتست از شستن با آب سرد و یا ولرم فراوان می باشد ، لازم به توضیح است كه نباید از آب داغ یا گرم استفاده كرد زیرا با اتساع رگها آب گرم جذب سم را آسانتر می كند . اگر لباس آلوده به مواد شیمایی سمی باشد فوری باید لباس را در آورد و پوست زیر آنرا كه آنهم آلوده به مواد شیمیا یی است بیدرنگ با مقدار زیادی آب شست.
ب)آلوده شدن چشم به مواد شیمیای :
این پیشامد بیسار خطرناك است ولوآنكه اثر ماده شیمیایی ضعیف باشد. طریقه ابتدایی رفع آلودگی سشستشوی چشم بمدت 15 دقیقه با اب غیر آلوده وقرار دادن چشم زیر آب جاری از شیر دستشویی می باشد .هیچ وقت نباید اسید ها را با محلول قلیلیی خنثی كرد.
پ) استنشاق هوای سمی:
تنفس مصنوعی اولین توصیه برای سموم است سموم را فوری باید از محیط آلوده به گاز شیمیایی سمی خارج وبه هوای آزاد رساندن ودر صورت غیر ممكن بودن تمام در ها و پنجره های محیط آلوده را باز كرده و به مسوم مقدار خیلی آب خوارنید ودر مكان دیگری با گرم نگهداشتن بدن مسموم او را وادار به استراحت كامل كرد.
اگر بیمار مسموم بیهوش شده باشد با بیرون كشیدن زبان بیمار بمقدار 5تا 10 لیتر گاز اكسیژن را از راه ماسك دهان و بینی به بیمار رسانید البته این كار در بیمارستان امكان پذیر است.
ت)خوردن مواد سمی :
اگر مسموم مواد شیمیایی را خورده و وارد معده ی او شده باشد در ابتدا باید مواد قی آور به بیمار خوارنید ومعده ی او را شستشو داد معمولی ترین روش برای استفراق كردن مسموم غلغلك دادن پشت گلو بوسیله انگشت سبابه است زیرا پس از استفراغ ایجاد ضعیف وبی حالی نمی كند . قی آورهایمعمولی در آزمایشگاه محلولهای خیلی خیلی رقیق پر منگنات پتاسیم یا محلول سولفات مس و محلول سولفات روی می باشد .لازم به توضیح است كه مواد قی آور بیشتر زمانی بكار می رود كه
بخواهیم قطعات مواد سمی جامد سمی را از معده خارج كنیم در حال حاضر محلول رقیق پر منگنات پتاسیم در مراكز درمانی برای شستشوی معده ی بیمارانی كه مواد شیمیایی سمی خورده اند بكار می رود.
1- آمونیاك NH3
محرك قوی و سوزانندگی،تحریك دستگاه عصبی
تحریك شدید قرینهی چشم (تیزگی) سیلان بزاق، تهوع، استفراغ ، شكم درد ،تعریق و سرفه. غلظت زیاد آن باعث قطع تنفس و مرگ می شود. حداقل مقدار كشندهی آن CC10 است.
درمان :قرار دادن بیمار در معرض هوای آزاد،شستن اندام های آلوده با آب (15 دقیقه ) یا آب نمك خیلی رقیق و خوراندن سركه یا آبلیمو همراه با آب میوه.
2- آهك :cao
محرك ملایم پوست، تولید ترك های دردناك در صورت وارد شدن به چشم ریزش اشك وسوزش.
درمان: روغن های نرم كننده را به پوست بمالید.
3-اتانول (اتیل الكل ):C2H5OH
میزان زیاد تهوع ،استفراغ ،سر گیجه،كلفتی زبان،گشادی مردمك ها و بر افروختگی ،اختلال حركات عظلانی و ... را به دنبال دارد.
درمان: شستشوی معده با محلول جوش شیرین یا پنیران سدیم 1% و استراحت بیمار. در خون میزان 5 در هزار برای افراد غیر الكلی مرگ آور است.
4-اتر (دی اتیل اتر)(C2H5)2O
محرك مخاط تنفسی و اختلال در كار قلب ،بر انگیختگی، ازدیاد فشار خون ، خونریزی مغزی ،بیهوشی و ... حداقل مقدار كشنده گی آن 25 تا 30 گرم است.
درمان: گرم نگهداشتن بیمار و استنشاق هوای تازه
5-استن (پروپانون) CH3-CO-CH3محرك و خواب آور – از بین برنده ی چربی های پوست . تحریك غشای مخاطی ،سردرد ،هیجان،خستگی،تهوع،استفراغ.حداقل مقدار كشنده ی آن 75 میلی لیتر است.
درمان: قرار دادن مسموم در هوای آزاد.در صورت خوردن ،شستشوی معده با قهوه ی غلیظ .
6- اسید استیك (جوهر سركه ) CH3COOH
سوزاننده و تحریك كننده ،كندن قسمت های سطحی پوست، ورم شش ها،ضایعات لوله های ادراری .استنشاق بخار آن ایجاد تحریك مغزی می كند.
درمان: شستن پوست آلوده با آب زیاد و پارچه ی آغشته به جوش شیرین به مدت نیم ساعت . در صورت خوردن مقدار زیادی آب آهك به فرد بخورانیم.
7-اسید اگزالیك و اگزالات ها
سوزاننده ی بافت است.درد،سوزش،تهوع،انقباض عضلانی،كم ادراری به علت رسوب بلورهای اگزالات كلسیم درلوله های ادراری، ادرار خونی. مقدار كشندهی ان 5 تا 10 گرم است.
درمان:مخلوط آب و آهك وآب قند را به صورت خوراكی به بیمار بدهید و شستشوی معده با همین محلول.
8-اسید سولفوریك H2SO4
تماس با پوست:تولید درد،پیداش لكه های زرد تا قهوه ای.
تماس با چشم:ورم ملتحمه ی چشم،ازبین رفتن كامل قرنیه،درد و از نور هراسی.
استنشاق بخارات اسید:سرفه،احساس خستگی ،سردرد،سر گیجه وخیز ششی كه 6 تا 8 ساعت بعد از استنشاق ظاهر می شود.كبودی پوست و ازدیاد فشار خون .تكرار مسمومیت باعث خرابی دندان ها می گردد.
خوردن اسید سولفوریك:درد، سوزش،اسهال همراه خون تیره، پایین رفتن فشار خون به سرعت تا حد شوك و تب شدید كه نشانه ی سوراخ شدن روده است.
مقدار كشنده ی آن 5میلی لیتر است،ولی 1 میلی لیتر نیز ممكن است شوك منجر به خفگی را ایجاد كند.
درمان: اگر پوست آلوده به اسید شده باشد ،موضع را با آب فراوان حداقل 15 دقیقه بشوید. اگر اسید سولفوریك خورده شده باشد، نباید لوله را به معده وارد كرد.داروهای قی آور نباید تجویز كرد. آب مخلوط با اكسید منیزم یا آب آهك را باید تجویز كرد.
دادن شیر و تخم مرغ به بیمار مفید است. برای رفع درد ،تزریق 10 میلی گرم مرفین به زیر جلا الزامی است.
- اصول سم شناسی کشاورزی